Mekwabaa

Klaar in Kumasi

Al in de vroege ochtend weet ik dat het raak is. Opnieuw blaasontsteking! Ik licht Christy in en die zorgt ervoor dat ik meteen naar het dichtsbijzijnde ziekenhuis kan gaan. Hoewel ik er om half negen als eerste ben, blijk ik ook de enige te zijn (alleen de receptioniste is er al). Het duurt een uur voor de dokter binnenkomt (de wachtrij is ondertussen aangezwollen tot een man of zes). Ik mag als eerste. Tegenover de dokter zit de assistent, onderuitgezakt en met een flinke zwangere buik. De dokter vraagt wat er is en nadat ik heb uitgelegd dat ik denk dat ik blaasontsteking heb laat ik hem ook zien welke behandeling ik in busua heb gehad. Achteraf zie ik zijn oogjes misschien wel blinken. Maar na een test in het lab met een heel vriendelijke meneer en nog drie keer heen en weer lopen naar de wc, naar de receptioniste om te betalen, naar het lab om te laten zien dat ik heb betaald en dat hij kan gaan testen, kom ik weer bij de dokter terecht. Hoewel de meneer van het lab heeft aangegeven dat het niet zo erg nog is, maar dat je wel kunt zien dat ik het al een paar keer heb gehad, buigt de dokter zich daarentegen bedenkelijk over mijn labtest en meldt me vervolgens met ernst in zijn stem dat ik een heel erge blaasontsteking heb, dat hij voorstelt om me komende twee dagen in het ziekenhuis te houden zodat ze me in de gaten kunnen houden en infuus kunnen geven. Daarnaast wil hij ook starten met twee dikke spuiten vol antibiotica en een scan aansmeren want hij wil mijn nieren controleren. Dokters staan nogal op een voetstuk hier dus ik vind het lastig om duidelijk te maken dat ik alleen antibiotica wil slikken. Hoewel we naar mijns inziens volledig op die koers afvaren komt ineens de zwangere assistent terug. Blijkbaar is ze de kamer uit geslopen zonder dat ik het door had, ze heeft twee flaconnetjes bij zich die verdacht veel lijken op de injecties die ik eerder heb gehad. Uit het niets bedenk ik me dat ik maar 30 cedi op zak heb en dus vraag ik wat het eigenlijk kost, die injecties. De dokter geeft het daarna op, schrijft me medicijnen voor en vervolgens weet ik niet hoe snel ik moet vertrekken!

Door het gehannes in de ochtend kom ik veel te laat aan bij de vergadering op KITA. De meeste leraren zijn aanwezig om te discussiëren over afgelopen semester en dat wat komen gaat. Iedereen doet super pro-actief mee! Daar sta ik echt van te kijken. Er is veel meer discussie dan tijdens onze vergaderingen en er worden mooie ideeën uitgewerkt. Slim als hij is heeft samuel de contracten van de docenten als een van de laatste punten op de agenda gezet. Het management geeft aan wat het voorstel is mbt salaris. Zoveel cedi per les die je geeft, zoveel cedi voor het begeleiden van een groep, zoveel voor het nakijken van een toets. Ik neem alles met verbazing op maar vind dit systeem zo slim! Steeds als het woord motivatie valt begint iedereen schaapachtig te grinniken. Blijkbaar is het geld wat de docenten ontvangen een echte incentive om te komen, ipv een vast salaris. De docenten lijken niet helemaal tevreden en maken kenbaar dat zij even hun eigen vergadering gaan houden over het salaris wat ze willen ontvangen. Er wordt flink onderhandeld met aangewezen afgevaardigden die ook opstaan zodra ze iets willen zeggen. Ze komen op een mooie middenweg uit en ik ben weer een vergadringervaring rijker.

Het is George zijn verjaardag vandaag en 'as dutch tradition demands' geef ik heb s morgens een kadotje. Het is een verschrikkelijk kitscherig blikje met Haagse hopjes erin. Hoewel Christy super enthousiast is over dit kleinigheidje zie ik dat George achter zijn hand stiekem het snoepje uitspuugt. Ik vraag me af wat hij denkt. Vandaag moet ik alleen naar KITA zien te komen, het duurt eindeloos voor ik een taxi zie en dus ga ik lopen. Overal in het glooiende landschap hangen mistige rookpluimen boven het groen. Het wordt een dagje op stap naar Kumasi centrum waar Emmanuel die me overal introduceert me mee naartoe neemt voor een gesprek met het regionale educatie centrum van de ashanti regio. Omdat de afspraak bij het district gister op bar weinig uitliep heb ik vandaag echt goede hoop! Het is een flink stuk wandelen naar het kantoor maar als we het eindelijk vinden zit er een gigantische Ghanees achter de balie die met zo min mogelijk woorden aangeeft waar we moeten zijn. De mevrouw die ons te woord staat heeft duidelijk geen zin in ons. Ze is zwanger, misschien is dat het probleem? Ik voel me een ontzettende idioot omdat ze steeds zegt dat ze me niet begrijpt en langzaam maar zeker voel ik de zweetdruppels langs m'n rug druipen. We komen geen steek verder behalve dat we alles officieel moeten aanvragen, niet via email maar hardcopy. Gefrustreerd verlaten we het regionale kantoor van de Ghanese onderwijs dienst en gaan op zoek naar een pinautomaat. En omdat het toch al een lichtelijk treurige dag is gaat het weer van zachtjes druppelen over in een giga regenbui! Emmanuel en ik doen stoer alsof het ons niets doet maar voor ik het weet vraag ik hem toch of we ergens kunnen schuilen. Interessant om te zien hoe het leven in Ghana doorgaat als het regent. De ene helft schuilt en de andere helft blijft bij z'n shop en probeert zo dicht mogelijk onder de parasol te blijven.

Vrijdag hebben we onszelf ten doel gesteld om het regen water opvang systeem af te ronden. Ik ben vol goede hoop want we hebben de meeste materialen al gehaald. Vandaag komt het aan op pvc pijpen door midden zagen, lijmen en monteren aan de dakrand. Eitje.... Al redelijk op tijd in de ochtend komt een groepje eerstejaars studenten ons helpen met het verplaatsen van de tank waar we het water in op willen vangen. De loodgieter is er ook en die voorziet ons van wat advies. We laten hem de haken zien die we in gedachten hebben om het systeem aan het dak te krijgen. Dat gaat hem volgens de loodgieter niet worden en hij adviseert ons om naar DBS te gaan (waar dat ook mogen zijn). Voor ik het weet zijn Prince en ik onderweg naar DBS, het is een heel eind en hoewel we er zeker twee uur spenderen hebben ze niet de halen die we nodig hebben. Het duurt in mijn ogen allemaal eindeloos, en ik raak super gefrustreerd van dit langzame en beleefde gedoe. Waarom niet gewoon een gamma waar ze 50 verschillende haken verkopen, maar alleen maar enkele winkeltjes met één systeem?! Met weinig nieuws keren we terug. Vandaag gaat het niet lukken om ons projectje af te ronden. Eerst dus maar van het weekend genieten!

Een toeristisch dagje vandaag! Ik ga met de meiden en Marijn (ook betrokken bij tahmo), naar lake bosomtwe. Ik moet om negen uur bij ze zijn zodat we om half tien weg kunnen. Ik ben iets te laat en wordt om tien over negen vrolijk onthaalt door debby en Elizabeth die samen met Marijn bakken vol heerlijke hapjes klaarmaken. Na een kletspraatje blijkt dat de meiden zich nog moeten opfrissen, ze hebben ook de grootste moeite om een geschikte outfit te vinden. Rond de klok van elf vertrekken we uiteindelijk toch nog naar bosomtwe. Onderweg komen we legio Ghanezen tegen die ik rood zwarte kleding over straat drentelen. Op zaterdag worden overal begrafenissen gehouden weten de dames me te vertellen. Het zijn altijd gigantische happening, met zwart/rode partytenten, rode stoelen, een altaar in het midden en gigantische boxen waaruit muziek schalt. Schijnbaar worden lijken in Ghana weken, maanden en soms wel jaren bewaard in het mortuarium. De reden daarvoor is dat tijdens de begrafenis bezoekers geld geven aan de familie van de overledene. Hoe meer gasten, hoe meer geld. Het moet dus allemaal goed georganiseerd worden en dat kan soms wel even duren! Ik neem aan dat zaterdag en zondag goede dagen zijn om te begraven omdat mensen dan vrij zijn... Langs een rustige weg die door geweldige groene heuvels manoeuvreert rijden we naar het meer. Het uitzicht is er geweldig, het water lekker warm en palmbomen die de schaduw voor ons verzorgen. Dit is de eerste dag dat het zulk heerlijk weer is! En dat terwijl mijn verse Ghanese wasje sinds gisteravond al twee keer is natgehoost in plaats van droog geworden. De meiden hebben zich echt gigantisch uitgesloofd met ijskoude blikjes drinken, gigantisch veel heerlijke yokofrice en groente en een bak vol gespitste kabak. Ik voel me een beetje in verlegenheid gebracht met zo'n overvloed aan eten, maar de meiden moedigen me aan me vooral niet in te houden. In het meer is het een vrolijk gekeuvel! De meiden dragen hier geen badpak of bikini maar tshirts en korte broeken in het water. Debby vertelt me dat de kerels anders wat hitsig worden. Het is een heerlijke dag met eindeloos veel zon, kijk plezier, heerlijke hapjes en relaxing. Als kers op de taart neemt Mr lampton die ons heen en weer rijdt ons mee naar het crop research Institute. Een gigantisch landgoed waar allerlei verschillende gewassen worden uitgeprobeerd. Ik weet nu dat pinda's in de grond groeien en dat ze een dam hebben gemaakt ik een stromend riviertje zodat ze in de droge periode voldoende water hebben en dat je zelfs hier rijst kunt verbouwen.

Zondag: churchtime. We gaan naar George zijn kerk, wat de latter-day saints church is. Ik snap echt niet wat dat betekend maar we luisteren (licht knikkebollend) naar de priester, zingen wat liedjes en worden vervolgens nadat we hier en daar handjes hebben geschud naar een kamertje gedirigeerd waar bijbelles wordt gegeven. De mannen in het kamertje zijn druk bezig wat klapstoelen neer te zetten en automatische help ik mee, maar ik word meteen teruggefloten. Een beetje gegeneerd wacht ik tot alle stoelen staan en zoek een plekje. Net als iedereen zit en de les begint spreekt de leraar tot mij dat mannen de vrouwen moeten dienen en dat het daarom ongepast is als een vrouw met stoelen gaat slepen. Ik probeer vuurrood achter mijn gospel boekje te verdwijnen maar die lijkt ineens immens klein! Het gaat over de 'signs of the second coming'... Ik zie verbazingwekkend veel blanken hier, zeker een stuk of zes met Chris en mij erbij. Later begrijp ik dat ze missionarissen zijn en ik krijg hun telefoonnummer in het geval ik nog vragen heb over deze mormon beweging... Maar voordat de tweede les begint (die in lokale taal wordt gegeven) knijpen we ertussenuit. Op naar de plaatselijke tizet toko waar zich meer kerkgangers hebben verzamelend. Er komt een grote schaal op tafel met een bibberend maïsmeel papje in het midden. Eroverheen is slijmerige soep geserveerd die volgens George gigantisch nutricious is. Ik ben blij dat ik al deze gerechten eet en probeer maar weet zeker dat ontzettend ga smullen van een boterham met kaas als ik thuis ben. Zonder dat m'n bekkie in de fik staat, ik ondefinieerbare texturen te verduren krijg of slijmerige substanties tot me neem. Het zonnetje schijnt weer volop en aangezien het weekend is en ik steeds super moe ben besluit ik een plekje op de veranda te bemachtigen met een boek. Mijn dag kan niet meer stuk. S avonds nemen George en Chris me mee naar de Banku and Tilapia place, maar we moeten ook vooral niet vergeten te tanken. Terwijl we het pompstation binnen rijden keert George de auto en parkeert hem fantastisch in. Of ik uit wil stappen want we zijn er... En ik snap er even niks van, tot mijn oog valt op een mini uithangbordje van Guinness aan de zijkant van een van de gebouwtjes naast de pomp. Een klein steegje door en ineens allemaal gezellige muziek, mooie lichtjes, een bar en chique opgestelde tafels. Nadat we met z'n drieën een flink bord banku (een wat stevigere meelbal) met tilapia eten, kunnen de voetjes van de vloer. George schaamt zich nergens voor en doet de meest maffe danspasjes waardoor ik steeds in een deuk lig, maar swingen is jet zeker en we hebben een heel gezellige avond!

Mijn laatste week is een week van reizen en scholen bezoeken in de ashanti regio om te zien of ze interesse hebben om mee te doen met het tahmo project. Ik ben zielsblij dat Emmanuel me de weg wijst en me helpt het project uit te leggen en soms de vragen van de ander te verhelderen! Dat maakt het allemaal een stuk gemakkelijker! Op iedere plek waar we komen is het eerste bericht dat het schoolhoofd er niet is, gelukkig is Emmanuel heel doortastend en blijft doorvragen tot we met iemand kunnen praten. Tot nu toe heeft dat een bezoek aan een gigantische kantoor van een headmistress opgeleverd en een gesprek met een schoolhoofd die me verdacht veel aan Bokito doet denken maar vrolijk langs de zijlijn de laatste voetbalwedstrijd van het jaar fluit. Het is geweldig om van trotro naar trotro over te stappen, soms door al dat mooie groen hier te crossen of juist omgeven te zijn door über Ghanese straatbeelden. Als we smiddags terugkomen van onze bezoeken gaan we gestaag verder met ons regenwater systeem. Iedere dag denk ik dat het af komt, en iedere dag komt het niet af. Vrijdag is onze laatste poging. De meeste ingrediënten voor het karwij hebben we, alleen nog monteren. Ik ben benieuwd of het gaat lukken.

Vanavond eten we banku, lekker makkelijk Ghanese fastfood. Hobbeldebobbel klapt m'n kop tegen de autodeur, George scheurt pikzwarte paadjes in en ik ben blij dat hij deze omgeving op zijn broekzak kent. In the middle of nowhere stoppen we, bij de derde bananenboom rechts komen we op een klein paadje uit met een kleine open plek waar zachtjes een radio krakelende geluiden uitbrengt, twee mannen zitten naast de radio te smullen van hun banku hapje. Ik hoor ze slurpen,. Aan een laag bankje schijnt iemand met een ledlamp op de grond. Door de flinke regen van vandaag liggen er overal plassen en staat het banku vrouwtje niet op de open plek maar onder een afdakje verderop. Op het slurpen, de radio en zachte gezang van het banku vrouwtje dat ze nog wat lekkers heeft in haar winkeltje na is het stil. Toch staan er een hoop mensen onder het afdakje te kijken naar hoe de vrouw behendig plastic zakjes om een bordje vouwt, er een handje vol banku in stopt en vervolgens in een nieuw plastic zakje soep giet. Ik kan alleen maar met een glimlach toekijken naar dit mooie ghanese tafereeltje en al dit nieuws en bijzonders absorberen.

Laatste dag, laatste kansen. Prince en ik zijn vandaag allebei voor het laatst, dus we hebben een enorme drive om het systeem af te maken! Prince neemt op zijn Ghanees de tijd om bij KITA te komen, maar wil wel meteen aan de slag. Gister hebben we al de halve pijpen aan elkaar gemonteerd met epoxilijm en de houders voor de muur geverfd tegen het roesten. Als we in de workshop ruimte komen waar we zo driftig in de weer zijn geweest met lijmen blijkt dat de helft van de pijpen in losse stukken over de grond verspreid liggen. Goed begin is het halve werk zou je zeggen maar we pakken gewoon een ander lijmsel, leggen alles buiten op zijn plaats en beginnen opnieuw te lijmen. De lijm blijft niet plakken en wil al helemaal niet drogen. Op naar oplossing drie, om de pvc buizen die elkaar overlappen gooien we een houder die de boel stevig bij elkaar houdt. Dat werkt fantastisch, dus de ladder, hamer en spijkers komen erbij en voornamelijk Prince gaat aan de slag met buffelen. Het is een fantastisch lekkere dag om buiten te zijn, maar ondertussen zie ik Prince als een malle zweten. Hij is behoorlijk precies en zegt bij zijn uitleg van zaken in binnen iedere zin 'hope you get it, oke?' Ik durf bijna geen nee te zeggen... Christy en ik geven vanaf een afstandje advies over waar de houders moeten komen etc. Maar hard werken wordt beloond, om drie uur staan we met Prince, Christy en Samuel voor het afgeronde systeem, ik tik vliegensvlug nog een documentje over welke zaken in de gaten moeten worden gehouden en pak daarna snel m'n spullen. Toch komt Samuel eerst nog even langs om me een extreem positieve recommandation letter te geven waardoor ik met een nog beter gevoel wegga.

Omdat het de laatste avond is wil ik
graag nog een keer naar de banku
met tilapia eten, Emmanuel is ook uitgenodigd en George en Christy om hen te bedanken voor hun gastvrijheid en hulp. Maar ik wil ook debby bezoeken omdat ze in het ziekenhuis ligt en souvenirs kopen en m'n tas inpakken. Er komt helemaal niks van planning hier en hoewel we op tijd zijn bij de vistent komt Emmanuel ruim een uur te laat waardoor mijn planning helemaal in de wat is geschopt. Maar de afgelopen welen heb ik gelukkig geleerd dat Ghanezen super veel plannen en dat 85% van die planning vaak niet doorgaat en dus genieten we van een heerlijk hapje. Pak ik snel m'n tas in als we thuiskomen en ga ik gauw onder de wol.

Nog een dagje onderweg en dan is jet weer tijd voor boterhammen met kaas, m'n eigen cappuccino's, bier en bitterballen, sperziebonen, rode paprika en aardappelen. Tijd voor warm stromend water, schone kleren, m'n eigen stek, het Haagse, vrienden en familie en bovenal m'n lief weer zien!

Het was een geweldige ervaring. Ik heb genoten van deze Ghanese wereld vol spontane vrienden, waterzakjes en polybags op straat, de geur van dikke dotten uitlaatgassen, brandend houtskool en geurend eten op straat, verkopers overal, krakende trotro's, verkeer dat stilstaat op de snelweg door torenhoge verkeersbobbels. Een wereld vol enthousiaste priesters op straat, 'broni' roepende mensen, schallende radio's, toeterende auto's, groene velden, vers fruit aan de bomen, bijzondere handshakes, pruiken en mooie kleurige outfits, slijmerige pittige gerechten, mensen die kinderen op hun rug dragen en miljoenen dingen op hun hoofd, levendigheid op straat, geitjes en kippen in het straatbeeld, brede glimlachen en super vriendelijke mensen!

Mekwabaa!